بهداشت دهان و دندان از نظر طب سنتی
طب سنتی در سال‌های اخیر به دلیل داشتن مزایایی مانند دسترسی آسان، مقرون به صرفه بودن و کارایی بالا بسیار محبوب شده است و در زمینه‌های مختلف از جمله بهداشت دهان و دندان کاربرد دارد. طب سنتی روش‌های مختلفی را برای پیشگیری و حتی درمان برخی از مشکلات دهان و دندان ارائه کرده است. این روش‌های درمان، معمولاً خانگی هستند و در مقابل هزینه‌های بالای دندان پزشکی بسیار اقتصادی هستند. استفاده از گیاهان دارویی یکی از روش‌های پیشنهادی طب سنتی است که در درمان پوسیدگی و سایر مشکلات دهان و دندان مؤثر است.
اهمیت بهداشت دهان و دندان
مشکلات و بیماری‌های دهان و دندان از جمله بیماری‌هایی هستند که در سلامت افراد تأثیر زیادی می‌گذارند؛ از همین رو توجه به بهداشت دهان و دندان از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور مثال حفره‌های ایجاد شده در دندان‌های خراب به تدریج به محلی برای تجمع میکروب‌ها تبدیل می‌شود. باکتری‌هایی که به دلایل مختلف در دهان وجود دارند، وارد جریان خون شده و به یکی از عوامل ایجاد بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی تبدیل می‌شوند؛ در نتیجه سلامت دهان و دندان علاوه بر زیبایی در سلامت کل بدن انسان تأثیرگذار است.
نقش گیاهان دارویی در درمان مشکلات دهان و دندان
گیاهان دارویی می‌توانند برای درمان مشکلات دهان و دندان مانند دارو‌های شیمیایی عمل کنند، با این تفاوت که دارو‌های گیاهی عوارض کمتری نسبت به دارو‌های شیمیایی دارند. این دارو‌های گیاهی که در درمان انواع بیماری‌های دهانی مؤثر‌ند، دارای خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی و خاصیت آرام بخشی هستند.
گیاهان دارویی به دلایل متعددی، انتخاب بهتری نسبت به دارو‌های شیمیایی هستند. از جمله این دلایل می‌توان به مقاومت باکتری‌های دهان و دندان در مقابل انواع آنتی بیوتیک‌ها مانند پنی سیلین، آزیترومایسین و... اشاره کرد. علاوه بر این، مصرف گیاهان شیمیایی باعث تغییر میکروب‌های دهان و دندان شده و عوارض جانبی مانند استفراغ، اسهال و تغییر رنگ دندان‌ها را به دنبال دارد. اما انتخاب و مصرف گیاهان دارویی علاوه بر به صرفه بودن، هیچ یک از این عوارض را به دنبال نخواهد داشت.
گیاهان مؤثر در درمان مشکلات دهان و دندان
گیاهان از گذشته برای درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند. هر کدام از این گیاهان برای درمان بیماری خاصی مفید هستند. در ادامه به معرفی گیاهان دارویی مؤثر در درمان بیماری‌های دهان و دندان می‌پردازیم:
چای سبز
پلی فنول ماده‌ای با خاصیت ضد باکتریایی و ضد التهابی است که در چای سبز وجود دارد. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد دهان شویه‌های دارای عصاره پلی فنول، در کاهش پوسیدگی دندان نقش بسزایی داشته‌اند.
آلوئه ورا و درمان خونریزی لثه
آلوئه ورا گیاهی است که از گذشته تا به امروز برای درمان بسیاری از بیماری‌ها توسط طب پزشکی تجویز شده است. در این گیاه ماده‌ای به نام فارماکولوژی وجود دارد که خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی آن باعث کاهش خونریزی و التهاب لثه می‌شود. ترکیبات فنول و سالیسیلیک اسید موجود در آلوئه ورا با مصرف در طولانی مدت می‌تواند از پوسیدگی و عفونت دهان و دندان جلوگیری کند.
زردچوبه
زردچوبه با توجه به خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد عفونی‌کننده‌ای که دارد برای سلامت دهان و دندان بسیار مفید است. مصرف دهان شویه‌های حاوی زرد چوبه باعث کاهش التهابات لثه و نابودی باکتری‌های دهان می‌شود. به علاوه مصرف این دهان شویه طبیعی هیچ عوارض جانبی را به دنبال ندارد.
گیاه مسواک
گیاه مسواک یا چوب مسواک می‌تواند باعث کاهش پلاکت‌های میکروبی، التهاب و خونریزی شود و به دلیل وجود ویتامین C مویرگ‌های لثه را تقویت کند؛ همچنین با مصرف چوب دندان که حاوی فلوراید است می‌توان از پوسیدگی دندان جلوگیری کرد.
بابونه
بابونه به دلیل خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی که دارد، می‌تواند باعث از بین رفتن میکروب‌های دهان و جلوگیری از التهاب لثه شود؛ همچنین مصرف عصاره بابونه برای از بین بردن قارچ کاندیدا موثر است.
اکیناسه
گیاه اکیناسه دارای ماده‌ای به نام پلی استیلن است که خاصیت ضد التهابی دارد و باعث از بین رفتن التهابات لثه می‌شود. این گیاه مانند دهان شویه‌ها دارای کلرهگزیدین است و می‌تواند برای سلامت دهان و دندان شما مفید باشد.
هلیله سیاه
هلیه سیاه به دلیل خاصیت ضد التهابی بالایی که دارد می‌تواند از کلرهگزدین هم بهتر عمل کند. دهان شویه تهیه شده از این گیاه مشکلاتی مانند بوی بد دهان، زخم‌های دهانی و خونریزی لثه را درمان می‌کند و مانع پوسیدگی دندان می‌شود.
ریشه شیرین بیان
از ریشه شیرین بیان می‌توانید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده کنید؛ زیرا این گیاه توانایی بالایی در از بین بردن استرپتوکوکوس، عامل اصلی پوسیدگی دندان دارد.
میخک
در میخک ماده‌ای به نام اوژنول وجود دارد که خاصیت ضد درد و ضد عفونی کنندگی دارد و می‌تواند باکتری‌های بیماری‌زا را از بین ببرد. این گیاه در گذشته به عنوان خوشبو‌کننده دهان، درمان‌کننده عفونت لثه استفاده می‌شد؛ همچنین از روغن این گیاه می‌توان به منظور جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده کرد.
خمیر دندان گیاهی
خمیر دندان گیاهی، از ترکیب چند گیاه دارویی مختلف تهیه شده است. این خمیر دندان مانع پوسیدگی دندان شده و آن‌ها را تمیز و سفید نیز می‌کند. این خمیر دندان کاملا بی‌خطر است و هیچ عوارض جانبی ندارد.
راهکار‌های طب سنتی برای درمان و پیشگیری پوسیدگی دندان
برای درمان پوسیدگی دندان بهتر است به دندان پزشک مراجعه شود، اما طب سنتی چند روش برای کند کردن روند پوسیدگی یا جلوگیری از عمیق یا دردناک شدن آن پیشنهاد می‌کند. توجه داشته باشید که عمیق شدن پوسیدگی باعث آسیب جدی به دندان می‌شود، پس روش‌های پیشنهادی را در کنار مراجعه به دندان پزشک به کار بگیرید. راهکار‌های طب سنتی برای درمان و جلوگیری از پوسیدگی دندان به شرح زیر است:
استفاده از روغن پونه کوهی
روغن پونه می‌تواند مثل یک ضد عفونی‌کننده عمل کند. در پونه کوهی ترکیباتی وجود دارد که این گیاه را به یک ماده ضد میکروبی تبدیل می‌کند و روند درمان پوسیدگی دندان را بهبود می‌بخشد. استفاده از روغن پونه کوهی هنگام مسواک زدن، به طور روزانه مانع پیشرفت پوسیدگی می‌شود و از سرعت پوسیدگی می‌کاهد.
زایلیتول، ایجاد‌کننده سطح PH سالم
زایلیتول یکی از موادی است که در تهیه خمیر دندان استفاده می‌شود. این ماده مانع گسترش باکتری‌ها می‌شود و روند پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد. این ماده دارای فیبر‌های گیاهی است و می‌تواند با تجزیه قند، سطح PH دهان را به صورت خنثی نگه دارد. مصرف زایلیتول مانع چسبیدن باکتری‌ها به دندان می‌شود و از لثه و دیگر نواحی داخل دهان در برابر این باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. علاوه بر تمام این خواص این ماده می‌تواند مانع انتشار اسیدی شود که عامل پوسیدگی دندان است.
تسکین درد دندان با روغن میخک
روغن میخک در گذشته به عنوان مسکن درد دندان کاربرد داشته است. در زمان حال هم از روغن میخک به عنوان درمان خانگی برای آرام کردن درد دندان استفاده می‌شود. برای استفاده از میخک به عنوان مسکن، کافی است مقداری پنبه را به روغن میخک آغشته کرده، سپس روی دندان بگذارید و تا خیس شدن دندان صبر کنید.
علاوه بر خاصیت تسکین درد، میخک توانایی بی‌حس کنندگی و حفظ مواد معدنی دندان را نیز دارد. اگر می‌خواهید از این خواص بهره‌مند شوید، می‌توانید از پنبه آغشته به روغن استفاده کنید یا روغن را با قطره چکان یا قاشق چای خوری هر ۲ تا۳ ساعت روی دندان بچکانید.
خاصیت پوست چریش برای از بین بردن عفونت
از این گیاه در طب سنتی برای درمان پوسیدگی استفاده می‌شود. مسواک کردن دندان‌ها با چوب چریش یا جویدن برگ و دانه آن باعث نابودی باکتری‌هایی می‌شود که عامل پوسیدگی دندان هستند. این گیاه از لحاظ ظاهری شبیه به تره است و می‌توان آن را در فصل بهار روی کوه‌های خراسان پیدا کرد.
در زمان‌های دور از روغن این گیاه برای درمان عفونت‌های دهان، پوسیدگی دندان و جلوگیری از خونریزی و درد لثه استفاده می‌شده است. از این گیاه پرخاصیت می‌توانید برای سفید کردن طبیعی دندان و از بین بردن بوی بد دهان استفاده کنید.
کاهش درد ناشی از پوسیدگی دندان
با قرار دادن پنبه آغشته به روغن حنظل روی دندان پوسیده می‌توانید درد آن را کاهش دهید.
افزایش استحکام دندان در طب سنتی
استحکام دندان مانع پوسیدگی و آسیب دندان می‌شود؛ به همین دلیل استحکام دندان برای حفظ سلامت دندان از اهمیت بالایی برخوردار است. طب سنتی برای افزایش استحکام دندان روش‌های زیر را پیشنهاد می‌کند:
- اگر ۲ الی ۳ بار در هفته مقداری عسل را با سرکه ترکیب کنید و روی دندان‌های خود بمالید، علاوه بر افزایش استحکام دندانهایتان شاهد سفید شدن و از بین رفتن جرم آن‌ها می‌شوید.
- از آن جایی که پوست گردو خاصیت ضد میکروبی و ضد قارچی دارد، مالیدن آن روی دندان باعث تقویت دندان شده و سطح دهان را ضد عفونی می‌کند؛ همچنین پوست گردو می‌تواند سطح PH دهان را تنظیم و از ایجاد عفونت جلوگیری می‌کند.
- کندر از دیگر گیاهانی است که می‌تواند استحکام دندان را افزایش دهد.
نتیجه گیری
داشتن دندان‌های سالم، علاوه بر زیبایی، در سلامت افراد نیز تأثیرگذار است. طب سنتی در کنار علم دندان پزشکی می‌تواند به سلامت دندان‌های شما کمک کند. گیاهان دارویی که در این مقاله معرفی شد می‌تواند در حفظ دندان‌ها، پیشگیری از پوسیدگی و درمان پوسیدگی تأثیرگذار باشد. اگر شما هم تجربه استفاده از گیاهان دارویی برای درمان دهان و دندان خود دارید، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید